Από τις διατάξεις των άρθρων 10 του ν. ΓΠΝ/1911, 297, 298, 300, 330 και 914 ΑΚ συνάγεται, ότι αναγκαία προϋπόθεση της ευθύνης για αποζημίωση σε σύγκρουση αυτοκινήτων είναι η υπαιτιότητα του οδηγού που προκάλεσε τη ζημία, καθώς και η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της πράξης, ή παράλειψης, του οδηγού αυτού και της σύγκρουσης από την οποία προκλήθηκαν οι ζημίες. Τέτοιος σύνδεσμος πρόσφορος για την επέλευση του αποτελέσματος υπάρχει όταν η σχετική πράξη, ή παράλειψη, του ζημιώσαντος ήταν ικανή, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, να προκαλέσει την ζημία. Η ύπαρξη του αιτιώδους συνδέσμου σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση είναι ζήτημα καθαρά πραγματικό και κρίνεται από το δικαστήριο της ουσίας. Η ύπαρξη της υπαιτιότητας, ή της συνυπαιτιότητας, καθώς και ο βαθμός πταίσματος των υπαίτιων οδηγών των συγκρουσθέντων αυτοκινήτων, δεν αναιρούνται από μόνο το γεγονός ότι ένας από τους οδηγούς αυτούς παραβίασε τις διατάξεις του ΚΟΚ, αφού μόνη η παραβίαση των διατάξεων αυτού από τους οδηγούς δεν θεμελιώνει αυτή καθ αυτή υπαιτιότητα στην επέλευση αυτοκινητικού ατυχήματος.
Α. Ποιοι δικαιούνται αποζημίωση από τροχαίο ατύχημα
Δικαιούχοι της αποζημίωσης από την ασφαλιστική εταιρεία, με ευθεία αξίωση κατά αυτής,είναι οι «τρίτοι», που υπέστησαν ζημία από το τροχαίο ατύχημα
Κατά το άρθρο 7 του πδ. 237/1986 δεν θεωρούνται «τρίτοι», α) ο οδηγός του αυτοκινήτου που προξένησε την ζημία, β) κάθε πρόσωπο του οποίου η ευθύνη καλύπτεται με την σύμβαση ασφάλισης, γ) εκείνος ο οποίος έχει καταρτίσει μετά του ασφαλιστή την ασφαλιστική σύμβαση, δ) οι νόμιμοι εκπρόσωποι νομικού προσώπου που είναι ασφαλισμένο ή εταιρείας που δεν έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα.
Θεωρούνται τρίτοι, και έχουν ευθεία αξίωση κατά της ασφαλιστικής εταιρείας, οι συγγενείς του οδηγού του αυτοκινήτου που προξένησε τη ζημία, ή του προσώπου του οποίου η ευθύνη καλύπτεται με την σύμβαση ασφαλίσεως, ή έχει καταρτίσει με τον ασφαλιστή την ασφαλιστική σύμβαση (άρθρο 10 παρ. 1 ΠΔ 237/86).
Σημειώνεται ότι οι συγγενείς του οδηγού έχουν ευθεία αξίωση κατά της ασφαλιστικής εταιρείας, μόνο για την ζημία που οι ίδιοι έχουν υποστεί και μόνο σε περίπτωση θανατώσεως αυτών συνεπεία του αυτοκινητικού ατυχήματος δικαιούται η οικογένειά τους να αξιώσει από την ασφαλιστική εταιρεία χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης, ως και λοιπές θετικές ή αποθετικές ζημίες και όχι οι ίδιοι από την θανάτωση του οδηγού συγγενούς τους, ή του προσώπου του οποίου η ευθύνη καλύπτεται με τη σύμβαση ασφαλίσεως, ή έχει καταρτίσει με τον ασφαλιστή την ασφαλιστική σύμβαση Αν το θύμα είναι ο ίδιος οδηγός του ασφαλισμένου οχήματος και η θανάτωσή του οφείλεται αποκλειστικώς σε δική του υπαιτιότητα, δεν ιδρύεται δικαίωμα αποζημίωσης των συγγενών του και εντεύθεν υποχρέωση της ασφαλιστικής εταιρείας του αυτοκινήτου του για την κάλυψή της (ΑΠ 1114/2000).
Β. Οι πρώτες ενέργειες
α) Να σταματήσουμε στον τόπο του ατυχήματος, χωρίς να δημιουργήσουμε προσθέτους κινδύνους στην κυκλοφορία.
β) Να προσφέρουμε την αναγκαία βοήθεια στους παθόντες.
γ) Να ανταλλάξουμε τα στοιχεία της ταυτότητάς μας καθώς και κάθε χρήσιμη πληροφορία.
δ) Να εμποδίσουμε οποιαδήποτε μεταβολή των στοιχείων (μετακίνηση οχημάτων, εξαρτημάτων κ.α) στον τόπο του ατυχήματος, που θα μπορούσε να δυσχεράνει το έργο της Τροχαίας.
γ) Να ειδοποιήσουμε την Τροχαία. Η Τροχαία καταγράφει το ατύχημα, σύμφωνα με τις δηλώσεις των οδηγών και συντάσσει δελτίο συμβάντος, το οποίο χορηγεί στους εμπλακέντες.
Αν δεν υπάρξει τραυματισμός αρκεί το δελτίο συμβάντος της Τροχαίας, αν δε ο υπαίτιος οδηγός αποδέχεται ευθύνη, αρκεί η υπογραφή του εντύπου φιλικού διακανονισμού.
Αν υπάρξει τραυματισμός σχηματίζει σχετική δικογραφία με έκθεση αυτοψίας, σχεδιάγραμμα του τόπου του ατυχήματος, λαμβάνει καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων και πράττει ότι άλλο κριθεί αναγκαίο, σύμφωνα με τους ορισμούς του νόμου.
Γ. Οι επόμενες ενέργειες
α) Προκειμένου υλικών ζημιών του οχήματος επικοινωνούμε με την υπόχρεα σε αποζημίωση ασφαλιστική εταιρεία (η ασφάλιση είναι υποχρεωτική από τον νόμο) για να εκτιμήσει την ζημία του οχήματος. Ο πραγματογνώμονας συντάσσει πραγματογνωμοσύνη, όπου καταγράφει τις συνθήκες του ατυχήματος, φωτογραφίζει το όχημα και αναλύει την δαπάνη επισκευής του οχήματος. Στην συνέχεια, ή κλείνει εξώδικα η υπόθεση με εξώδικη καταβολή της αποζημίωσης από την υπόχρεα ασφαλιστική εταιρεία, ή την δική μας σε περίπτωση φιλικού διακανονισμού, ή καταφεύγουμε στο δικαστήριο, εφ όσον η ασφαλιστική εταιρεία αρνείται αποζημίωση, ή η προτεινόμενη είναι κάτω των απαιτήσεών μας.
β) Προκειμένου σωματικών βλαβών, συλλέγουμε την δικογραφία από την Τροχαία, ιατρικές γνωματεύσεις νοσηλείας σε νοσοκομεία, ιατρικές αποδείξεις και λοιπά έξοδα νοσηλείας, τυχόν δαπάνες φυσιοθεραπείας, φάρμακα, αποκλειστικής νοσοκόμας και οικιακής βοηθού και ότι άλλο έχει δαπανηθεί, ή απαιτείται για την αποκατάσταση της υγείας. Στην συνέχεια απευθυνόμαστε στην υπόχρεα ασφαλιστική εταιρεία, και, ή κλείνει εξώδικα η υπόθεση με εξώδικη καταβολή της αποζημίωσης, ή καταφεύγουμε στο δικαστήριο, εφ όσον η ασφαλιστική εταιρεία αρνείται αποζημίωση, ή, η προτεινόμενη είναι κάτω των απαιτήσεών μας.
Δ. Η αποζημίωση σε υλικές ζημίες οχήματος, περιλαμβάνει
α) Αποζημίωση υλικών ζημιών οχήματος
β) Αποζημίωση για μείωση αξίας οχήματος
γ) Αποζημίωση για έξοδα μετακίνησης με ταξί
δ) Αποζημίωση μεταφοράς οχήματος
ε) Απώλεια εισοδήματος από την μη χρήση του οχήματος
στ) Αποζημίωση για μίσθωση άλλου οχήματος
ζ) Αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης
Ε. Η αποζημίωση σε σωματική βλάβη, περιλαμβάνει
α) Αποζημίωση για νοσήλια
β) Αποζημίωση για μελλοντικές δαπάνες αποκατάστασης υγείας
γ) Αποζημίωση δαπάνης αποκλειστικής νοσοκόμας και οικιακής βοηθού
δ) Αποζημίωση καταστροφής ατομικών ειδών
ε) Αποζημίωση για βελτιωμένη διατροφή
στ) Αποζημίωση απώλειας εισοδήματος
ζ) Αποζημίωση απώλειας διαφυγόντων κερδών
η) Αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης
θ) Αποζημίωση λόγω αναπηρίας ή παραμόρφωσης
ι) Αποζημίωση για στέρηση υπηρεσιών τέκνου
ια) Αποζημίωση για στέρηση υπηρεσιών συζύγου
ΣΤ. Η αποζημίωση σε θανάτωση, περιλαμβάνει
α) Δαπάνες κηδείας, κατασκευής τάφου
β) Αποζημίωση λόγω ψυχικής οδύνης
γ) Αποζημίωση για στέρηση διατροφής τέκνου
δ) Αποζημίωση για στέρηση διατροφής συζύγου
ε) Αποζημίωση για στέρηση υπηρεσιών τέκνου
στ) Αποζημίωση για στέρηση υπηρεσιών συζύγου
(Σημείωση συντάκτη Χρ. Καραμπάγια: Αναλυτικά για τις αποζημιώσεις βλ. σχετικές αναρτήσεις).